Bệnh gan thận mủ trên cá
Bệnh mủ gan do Edwardsiella ictaluri gây ra, xuất hiện quanh năm (tăng mạnh mùa mưa, trời lạnh), gây đốm trắng trên gan–thận–tỳ tạng và có thể làm chết cao ở cá giống nếu không xử lý kịp thời.
Bệnh mủ gan (gan thận mủ) ở cá nuôi: nhận biết, phòng & trị
Bệnh do Edwardsiella ictaluri, tăng mạnh mùa mưa lạnh; gây đốm trắng ở gan–thận–tỳ tạng, có thể gây chết rất cao ở cá giống. Bài viết tóm tắt nguyên nhân, lây truyền, triệu chứng, phòng và phác đồ trị tham khảo.
Tổng quan nhanh
Bệnh mủ gan xuất hiện quanh năm; thiệt hại nặng ở ĐBSCL khi thời tiết lạnh và mưa kéo dài. Cảnh báo: cá bột/ương có thể chết tới 100%; cá thương phẩm ước 30–50% nếu không xử lý.
Bối cảnh | Đối tượng nhạy cảm | Nguy cơ |
---|---|---|
Quanh năm; tăng khi mưa – trời lạnh | Cá giống (3 tháng đầu) | Cá bột tới 100%; cá thịt 30–50% |
Nguyên nhân
Tác nhân là Edwardsiella ictaluri (Gram âm, hình que ~1×2–3 μm, không sinh bào tử, yếm khí tuỳ tiện; catalase(+), oxidase(–)). Có thể phân lập từ gan–thận–tỳ tạng trên môi trường TSA hoặc EMB sau 48 giờ ở 28°C.
Lây truyền
- Mẫn cảm nhất: cá giống.
- Thời điểm: tập trung 3 tháng đầu sau thả; cao điểm thường tháng 7–8.
- Đường lây: trong ao, giữa các ao/vùng; qua nước và dụng cụ (thau, vợt, lưới…).
Triệu chứng
Mức độ nhẹ
- Bên ngoài thường chưa xuất huyết; mắt hơi lồi.
- Mổ khám: gan–thận–tỳ tạng có đốm trắng như mủ.
Mức độ nặng
- Bỏ ăn, bơi lờ đờ, xoay tròn; phản ứng kém với tiếng động.
- Có thể xuất huyết vi hoặc toàn thân; nhấc khỏi nước máu chảy từ da, mang.
- Da nhợt, có mảng bệch; hao hụt tăng dần.
Bệnh tích
Gan–thận–tỳ tạng có nhiều đốm trắng tròn 1–3 mm trên bề mặt và bên trong, chứa dịch hơi đặc; cấy đốm trắng lên thạch ~24 giờ thường thấy khuẩn lạc rõ.
Phòng bệnh
- Ao lắng – lọc trước khi cấp nước vào ao nuôi chính.
- Định kỳ 7–10 ngày: vôi CaCO3 2–3 kg/100 m²; có thể kết hợp BKC, povidone theo hướng dẫn.
- An toàn sinh học: vệ sinh dụng cụ, kiểm soát ra vào, theo dõi sức khoẻ đàn.
- Dinh dưỡng – đề kháng: khẩu phần đủ; vitamin/khoáng, men tiêu hoá khi cần.
Trị bệnh (tham khảo)
Nhiều nghiên cứu và thực tế cho thấy Florfenicol hiệu quả với E. ictaluri. Có thể áp dụng HAN‑FLO 1 ml/10–20 kg thể trọng trộn thức ăn 5–7 ngày. Cá ăn mạnh trở lại có thể bổ sung dinh dưỡng (ví dụ C FEED).
© Nông Trại Việt – Hotline 0567 44 1234. Nội dung mang tính hướng dẫn; vui lòng tham khảo kỹ thuật viên tại ao nuôi thực tế.